اطلاعات لجستیکی

مشتری:
 شخصی حقیقی یا حقوقی که با شرکت برای جابجایی کالا قرارداد منعقد می نماید  
 
حمل و نقل بین‌‌المللی کالا :
حمل و نقل بین‌المللی کالا عبارتست از جابجایی و حمل کالا از نقطه‌ای در داخل یک کشور به نقطه‌ای در داخل کشور دیگر با رعایت قوانین و مقررات حاکم بر آن.

شرکت حمل و نقل بین‌المللی :
شرکت حمل و نقل بین‌المللی عبارتست از یک شخصیت حقوقی که به  منظور انجام عملیات حمل و نقل بین‌المللی شامل فعالیت‌های فورواردی و کریری و یا تواماً تشکیل شده است.
 
شرکت حمل و نقل داخلی :
شرکت حمل و نقل داخلی ، شخصیتی حقوقی است که کلیه خدمات مرتبط با حمل و نقل در داخل کشور اعم از حمل ، بارگیری ، تخلیه ، صدور بارنامه و ... را ارائه می نماید . شرکت های حمل و نقل داخلی که مجوز صدور بارنامه را دارا هستند به دو دسته تقسیم می گردند :
1- شرکت حمل و نقل با مجوز عادی که مجاز به صدور بارنامه از یک استان به نمام نقاط کشور می باشند .
2- شرکت حمل و نقل توانمند که مجاز به صدور بارنامه از هر نقط به هر نقطه کشور می باشند .

فعالیت Forwarder :
فعالیت فورواردی عبارتست از عمل هماهنگی و ترتیب حمل کالا به یکی از طریق مختلف زمینی، هوایی، دریایی و یا ترکیبی از آنها و قبول مسوولیت به موجب بارنامه صادره و قراردادهای منعقده. شرکتی که در این زمینه فعال است فورواردر نمامیده می  شود.

فعالیت Carrier :
فعالیت کریری بین‌المللی عبارتست از تصدی بلافصل جابجایی کالا از کشوری به کشور دیگر به یک طریق حمل و بر طبق قرارداد حمل.


 

راه نامه :
در صورتیکه سند حمل، قابل انتقال بوده و به عنوان سند مالکیت محسوب شود، بارنامه نامیده شده و اگر این ویژگی را نداشته باشد، راه‌نامه می‌نامند (مانند اسناد حمل هواپیما و راه آهن و حمل با کامیون) توضیح آن که امروزه، اصطلاح بارنامه برای حمل هوایی و راه آهن و کامیون نیز به کار برده می‌شود.

بارنامه :
سندی است که حمل کننده یا نماینده وی پس از وصول کالا صادر می نماید و حاکی از حمل کالای معینی از یک نقطه (مبدا حمل) به نقطه دیگر (مقصد حمل) با وسیله حمل مورد توافق (کشتی، قطار، کامیون، هواپیما و یا ترکیبی از آنها) در مقابل کرایه حمل معینی می  باشد.

کارکرد بارنامه (B/L)
بارنامه سندی است که توسط حمل کننده یا نماینده او امضا می  شود و بیانگر این است که کالاهایی که نوع، کمیت و شرایط آن ذکر شده است، برای حمل دریافت شده  اند و یا بر روی کشتی که عازم مقصد مشخصی است بارگیری شده  اند. بارنامه رسید کالا می  باشد و بیانگر شرایط و مفادی است که تحت آن کالا حمل می شود.بارنامه به عنوان یک سند کلیدی در کشتیرانی و حمل و نقل چندین کاربرد دارد. از جمله :
1- نشان دهنده قرارداد حمل است  (Evidence of contract of carriage)
2- رسید کالا است ( (The receipt of goods
3- سند مالکیت کالا است  (Document of title to the goods)

انواع بارنامه رایج در حمل و نقل :
نوع بارنامه با توجه به نوع وسیله مورد استفاده معین می‌شود. به عبارت دیگر، با توجه به این که کالاهای مختلف، با وسایل گوناگون حمل می‌شوند، از بارنامه‌های متفاوتی استفاده می‌شود، که رایج‌ترین آنها به شرح زیر می  یاشد:
- بارنامه دریایی: حمل با کشتی  (Ocean/Marine Bill Of Lading)
- بارنامه (راه نامه) هوایی: حمل با هواپیما  (Airway Bill)
- بارنامه (راه نامه) ریلی: حمل با قطار  (Railway Bill)
- بارنامه (راه نامه) جاده ای : حمل با کامیون  (CMR/TRUCK Way Bill)
- بارنامه سراسری: حمل با کامیون، قطار، کشتی  (Through Bill Of Lading)
- بارنامه حمل مرکب  (Combined Transport Bill Of Lading)


بارنامه ریلی بین المللی   (Rail Way Bill/CIM )
سندی است که توسط شرکت های راه آهن در ایستگاه  های بارگیری آنان صادر می  گردد و شرکت راه آهن طبق این سند اعلام می نماید که کالای مربوطه را تحویل گرفته و مسئولیت تحویل صحیح و سالم آن ها در مقصد را به گیرنده کالا دارد. این نوع بارنامه  ها غیر قابل معامله و انتقال        می  باشد و با ظهرنویسی آن نمی  توان به دیگری منتقل نمود.
 
بارنامه ریلی داخلی
سندی است که در ایستگاه راه آهن مبدا جهت حمل کالا بصورت ریلی در داخل خاک کشور صادر شده و حاوی اطلاعاتی همچون مبدا ، مقصد ، شماره واگن ، نوع محموله ، وزن محموله و ... می باشد .

بارنامه جاده ای بین المللی (CMR/TRUCK Way Bill)
سندی غیر قابل معامله می  باشد که جهت حمل کالا با کامیون مورد استفاده قرار می  گیرد. این سند تحت مقررات بین  المللی حمل کالا از طریق جاده صادر می  گردد. کامیون حامل کالای کشورهای عضو این مقررات در صورت پلمپ صحیح و سالم در کشور مبدا نیازی به بازدید تا گمرک کشور مقصد را نخواهد داشت.
 
بارنامه جاده ای داخلی
این سند جهت حمل محمولات بصورت جاده ای از نقطه ای به نقطه ای در داخل خاک کشور صادر می گردد و در برگیرنده اطلاعاتی همچون مبدا ، مقصد ، مشخصات وسیله نقلیه ، نوع بار ، وزن بار و ... می باشد .
 
بارنامه حمل مرکب    (Combined Transport Bill Of Lading)
یک سند حمل مرکب می  باشد که برای استفاده عاملین حمل و نقل (Forwarder) بین  المللی که به  عنوان عاملان حمل و نقل مرکب عمل می کنند تنظیم شده است.این بارنامه یک سند قابل معامله است (مگر آنکه بر روی آن عبارت غیر قابل معامله ذکر شود) که توسط اتاق بازرگانی بین المللی مورد تایید قرار گرفته است. عامل حمل و نقل صادر کننده بارنامه نه تنها مسئولیت تحویل کالا را در مقصد به عهده دارد بلکه مسئول کلیه حمل کنندگان و اعمال اشخاص ثالثی است که در حین حمل و نقل بوسیله او به کار گرفته می  شوند.
 
نکاتی در خصوص بارنامه :
- بارنامه نشان دهنده این است که کالا یا بار برای حمل به مقصد تعیین شده به حمل کننده تحویل داده شده است و ضوابطی که حمل و نقل طبق آن انجام می شود را با جزئیات و یا با اشاره به مرجع آن نام می  برد.
- نشان دهنده این است که حمل کننده بار را تحویل گرفته است.
- بارنامه سند مالکیت کالاست که طبق آن به دارنده آن اجازه داده می  شود بعد از رسیدن وسیله حمل به مقصد، بار را از حمل کننده تحویل بگیرد. همچنین بارنامه به دارنده آن اجازه می دهد تحت ضوابط قرارداد حمل، در صورت فقدان کالا یا آسیب دیدن آن، ادعای خسارت کند. طبق قانون، مالکیت بارنامه برابر است با مالکیت کالا. یعنی دارنده آن مالک کالا شناخته می  شود.
اگر بارنامه از نوع "Negotiable" باشد، یعنی قابل معامله و انتقال می باشد و هر کس آن را داشته باشد مالک کالا شناخته می شود. اگر از نوع "Non-negotiable" باشد یعنی غیرقابل معامله و انتقال به دیگری می  باشد و معمولاً پشت  نویسی شده و تنها یک مالک دارد که نام او ذکر شده است.
- شیوه معمول این است که بارنامه در سه نسخه اصلی صادر می شود و در مقصد تنها کافیست که دریافت کننده کالا، یک نسخه را که مربوط به اوست ارائه دهد. اگر بار به محلی غیر از مقصد تعیین شده در بارنامه منتقل شود، هر سه نسخه اصلی بارنامه باید ارائه شود.
- گاهی اتفاق می افتد که بارنامه به موقع به بندر تخلیه نمی  رسد. در مسیرهای کوتاه و مخصوصا در مورد کشتی  های تانکر این مشکلی رایج است زیرا ممکن است مواد نفتی در حالی که در کشتی در حال حمل می  باشند چندین بار فروخته شوند. در این وضعیت حمل کننده هرگز نباید بار را بدون ارائه بارنامه تحویل دهد.
 
اعتبار اسنادی (LC) :
اعتبار اسنادی تعهدی از بانک است که به خریدار و فروشنده داده می شود و طبق آن بانک متعهد می شود که میزان پرداختی خریدار به فروشنده بموقع و با مبلغ صحیح به دست فروشنده خواهد رسید.هرگاه که خریدار قادر به پرداخت مبلغ خرید نباشد، بانک موظف است باقیمانده یا تمام مبلغ خرید را بپردازد.اعتبارات اسنادی اغلب در معاملات بین المللی به منظور اطمینان از دریافت مبالغ پرداختی مورد استفاده قرار می گیرد . بدلیل ماهیت معاملات بین المللی که شامل عواملی همچون مسافت و تفاوت قوانین کشورهاو ...، اعتبارات اسنادی یک جنبه بسیار مهم در تجارت بین المللی شده است. بانک همچنین به نیابت از خریدار که نگهدارنده اعتبارات اسنادی است تا زمان در یافت تائیدیه که کالاهای خریداری شده حمل شده اند وجه را پرداخت نخواهد کرد.
 
 
پیش فاکتور (Proforma Invoice) :
پروفرما یا پیش فاکتور یکی از مهمترین اسناد تجاری و گمرکی می باشد. اولین اقدام جدی در یک معامله تجاری با صدور پروفرما انجام می گیرد. پروفرما درواقع یک توافق مقدماتی معتبر ، قبل از مبادله پول و کالا می باشد. اطلاعات مندرج در یک پروفرما که متعاقباً صورتحساب فروش (فاکتور) برمبنای آن صادر می گردد، بایستی کلیه شرایط و توافقات فی مابین فروشنده و خریدار در آن درج شده باشد. در واقع پیش فاکتور سندی است که به موجب آن فروشنده شرایط پیشنهادی فروش کالای خودرا براساس قرار داد ویا توافق به عمل آمده به اطلاع خریدار می رساند و خریدار پس از مطالعه و بررسی قرارداد و پیش فاتور و شرایط فروش مندرج در آن تصمیم به خرید کالا گرفته و یا در خواست تغییر یا اصلاح پیش فاکتور را می نماید .
 
صورتحساب (Invoice) :
فاکتور، سیاهه خرید یا صورتحساب ، سند نشان دهنده فروش کالاست که پس از اخذ وجه  موضوع پروفرما توسط فروشنده و یا اطمینان از انجام ثبت سفارش و گشایش اعتباربانکی توسط فروشنده صادرو به همراه سایر اسناد لازم ( طبق توافق مندرج درپروفرما) از جمله گواهی مبدأ، صورت عدل بندی، بارنامه و ..... جهت خریدار یا از طریق بانک خود به بانک گشایش کننده ارسال می گردد. فاکتور یکی از اسناد اصلی و مهم برای ترخیص کالا در گمرک نیز حائزاهمیت است.
 
فهرست عدل بندی (Packing List) :
فهرست عدل بندی یا Packing List سندی است که درآن نوع بسته بندی و شرح بسته بندی هر کالا ذکر می گردد . تعداد بسته ، تعداد ارقام موجود در هر بسته ، نوع بسته بندی ، اندازه کالا ، وزن خالص و ناخالص ، مشخصات سفارش و مشخصات فاکتور از جمله  مواردی هستند که در فهرست عدل بندی درج می گردند . زمانی که تنوع بسته بندی و یا محتویات بسته ها متفاوت باشند ، ارائه فهرست عدل بندی به گمرک ضروری می باشد ، در غیر اینصورت مامور گمرک مکلف است تا کلیه بسته ها را باز کرده و بازرسی نماید . در صورتیکه بسته بندی کالا از نظر ظاهر و محتویات یکسان باشد و این موضوع در فاکتور فروش کالا نیز به صراحت قید شده باشد و یا اینکه کالا بصورت باز و قابل رویت (بدون بسته بندی) وارد و به گمرک اظهار شود نیازی به ارائه لیست عدل بندی نمی باشد .
 
دستور حمل (Shipping Order) :
سندی است که توسط صاحب کالا صادر شده و مواردی چون مبدا ، مقصد ، اطلاعات محموله و اطلاعات فرستنده و گیرنده در آن درج میگردد .   
 
پروانه گمرکی (Custom license) :
سندی است که گمرک پس از انجام کلیۀ تشریفات لازم گمرکی در مورد کالای وارداتی یا صادراتی ، جهت خروج آن از اماکن گمرکی صادر می‌کند. 
این سند مبین انجام کلیۀ تشریفات گمرکی برای ترخیص کالای وارداتی (ورود قطعی ، ورود موقت ، مرجوعی ، ترانزیت خارجی و ترانزیت داخلی) یا کالای صادراتی است و نشان می‌دهد که تمام یا قسمتی از حقوق گمرکی ، سود بازرگانی ، هزینه‌های گمرکی و عوارضی که طبق مقررات به کالاهای وارداتی یا هزینه‌های گمرکی که به کالاهای صادراتی تعلق می‌گیرد ، یا به‌عبارت دیگر وجوهی که گمرک مسئول وصول آنهاست ، به‌طور قطعی یا موقت دریافت شده است. صاحب کالا (یعنی کسی‌که کالا به نام او اظهار می‌شود) با در دست داشتن سند ترخیص اجازه می‌یابد که کالای خود را از اماکن گمرکی خارج و حمل کند. علاوه بر این کاربرد اصلی ، وی می‌تواند برای منظورهای زیر نیز از این سند استفاده کند: 
۱) ارائه آن به بانک جهت واریز تعهدی که در موقع گشایش اعتبار اسنادی برای وارد کردن کالا سپرده شده است. 
۲) اگر کالا با ارز حاصل از صادرات وارد شده باشد ، برای واریز پیمان ارزی صادرکننده که بر عهدۀ واردکننده واگذار شده است. 
۳) ارائه آن به سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان جهت تعیین قیمت فروش کالای وارداتی.
 
گواهی مبدا (Certificate Of Origin) :
 سند خاص شناسایی کالاها می باشد که در آن مقام یا سازمان صالحی که به او اختیار صدور گواهی مبدا داده شده است، صریحاً گواهی می کند کالاهایی که گواهینامه مربوط به آن ها می شود، درکشورمعینی به وجودآمده است ، به عبارتی دیگرسندی است که کشور تولید کننده ( سازنده ) کالای مورد نظررا مشخص می نماید . این گواهی ممکن است همچنین حاوی یک اظهارنامه از طرف سازنده، تولید کننده، تهیه کننده، صادرکننده یا سایر اشخاص صلاحیتدار باشد.  این سند توسط اتاق بازرگانی کشور صادر کننده کالا ( کشور فروشنده ) و طبق فرمی که توسط اتاق بازرگانی بین المللی ( ICC ) توصیه شده صادر می گردد . گواهی مبدأ در ایران توسط اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران صادر و مواردی چون نام کشور سازنده کالا ، نام کشور و مرجع صادر کننده گواهی مبدا ، فرستنده یا فروشنده کالا ، مشخصات وسیله حمل ، مشخصات کامل کالا و شماره و تاریخ فاکتور در ان درج می گردد .
 
بیمه نامه (Insurance License/Cargo Policy) :
 بیمه نامه سندی است که توسط شرکت بیمه و به درخواست بیمه گذار جهت پوشش خطراتی که مورد نظر است در مقابل پرداخت حق بیمه صادر  می گردد. بنابراین بیمه، قراردادی است که به موجب آن بیمه گر متعهد می گردد درازای دریافت وجه یا حق بیمه از بیمه گذار یا ذینفع ، کالای موضوع بیمه رادر مقابل وقوع حوادث احتمالی بیه نموده و خسارت یا غرامت او را به میزان مبلغ  بیمه شده درمدت معینی جبران نماید. بیمه نامه حاوی اطلاعاتی چون شماره بیمه نامه ، تاریخ و محل صدور ، مشخصات کالای بیمه شده ، شماره و تاریخ پروفرما ، شماره اعتبار اسنادی ، مبدا و مقصد ، وسیله حمل و ... می باشد .
 
مانیفست یا فهرست کل کالا (Manifest) :
مانیفست به فهرست کل بار یا محموله اطلاق می گردد . فهرست کل کالا نشان دهنده بار حمل شده در یک وسیله واحد نقلیه است. فهرست کل بار یا محموله شامل مشخصات تجاری کالا مثل شماره سند حمل، فرستنده، گیرنده،تعداد و نوع بسته ها، شرح و مقدارکالا می باشد. به طورکلی مانیفست یا فهرست کل بار، مشخصات کلی کالا ( تعداد بسته ها، تعداد نگله ها و......) را نشان می دهد و تأکید اصلی روی بسته ها است. همچنین مانیفست در حکم اظهارنامه بار نیز بوده و در بسیاری از کشورها از این سند به عنوان اظهارنامه باراستفاده می شود. هرمحموله تجاری که از طریق مرزهای هوایی، دریایی و زمینی وارد قلمرو گمرکی می شود، باید برای آن ، نسخه ای مانیفست ارائه شود، این سند دلالت برآن دارد که کالا از گمرک خانه دریک کشور بارگیری و حمل شده و در طول راه به آن چیزی اضافه یا از آن کسر نشده ، مگر اینکه این امر به موجب مانیفست نشان داده شده باشد.در مانیفست مشخصات بارنامه های یک وسیله حمل بطور اختصار درج شده و لذا هرردیفی در این فهرست، مربوط به یک بارنامه خاص می باشد.مانیفست یا فهرست کل بار نباید دارای خط خوردگی و اصلاح باشد. در گمرکات اجرایی از روی مانیفست ، بارنامه و اطلاعات مندرج در قبض انبار ، ترخیصیه را استخراج        می نمایند .


حمل ریلی :
انجام روند حمل از طریق خطوط ریلی درون هر کشور حمل ریلی نامیده می شود .
 
1-2- حمل جاده ای :
حمل محمولات از طریق شبکه جاده ای داخل خاک هر کشور و از طریق وسایل حمل جاده ای ( انواع تریلر ، کامیون و ...) حمل جاده ای نام دارد .
 
1-3- حمل ترکیبی :
حمل یک محموله درون خاک یک کشور از طریق با شیوه های متفاوت حمل (بعنوان مثال ریلی و جاده ای) حمل ترکیبی نام دارد .
 
2- حمل بین المللی
2-1- حمل ریلی:
 حمل و نقل کالا و مسافر میان کشورهایی که از طریق شبکه ریلی به یکدیگر متصل هستند و توسط وسایل حمل ریلی ، حمل بین المللی ریلی نام دارد .
 
2-2- حمل جاده ای  :
حمل کالا و افراد از طریق جاده های زمینی ، ما بین کشورهای مختلف که از طریق جاده با یکدیگر مرتبط هستند حمل جاده ای بین المللی نامیده می شود .
 
2-3- حمل هوایی :
حمل افراد و کالا بین نقاط مختلف کشورها و از طریق هوا و وسایل حمل هوایی مثل هواپیما حمل هوایی نامیده می شود .حمل و نقل از طریق راه‌هاى هوائى و بوسیله هواپیماهاى کوچک و بزرگ مستلزم وجود فرودگاه مى‌باشد و هر فرودگاه باید داراى شرایط و امکانات ویژه‌اى از نظر راهنمائى هواپیما براى فرود و سوخت‌گیرى و پرواز مجدد و داشتن باندهاى مطمئن و برج مراقبت و سالن‌هاى مختلف براى خروج و ورود و انتظار و پذیرائى مسافرین و غیره باشد تا بتواند سرویس و خدمات مختلف را براى انجام امور حمل و نقل اعم از حمل مسافر یا بار بدهد.
 
2-4- حمل دریایی :
 روند جابجایی افراد، کالاها و غیره به‌وسیله قایق،کشتی و سایر شناورها از روی دریاها، اقیانوس‌ها، دریاچه‌ها، کانال‌ها و رودخانه‌ها حمل دریایی نامیده می شود. این جابجایی اغلب برای مقاصد بازرگانی، تفریحی و نظامی انجام می‌گیرد.
 
 
2-5- حمل ترکیبی :
در این نوع حمل ، جهت حمل محموله از مبدا تا مقصد از روشهای مختلف حمل (زمینی ، هوایی ، دریایی) استفاده می گردد . در این نوع حمل با و جود روشهای متفاوت حمل ، از یک بارنامه (بارنامه مرکب) استفاده می گردد .

 
1- صادرات
 صادرات در لغت به معنای انتقال کالا یا ارسال و فرستادن کالا از جایی به جای دیگر چه در داخل کشور و یا از داخل به خارج کشور می باشد ،‌ که در اینجا منظور از صادرات خروج کالا از قلمرو گمرکی کشور موردنظر است.
 
2- واردات
واردات به معنی ورود کالا (یا خدمات) از یک کشور به قلمرو گمرکی یک کشور دیگر است که بابت آن ارز کشور مبدا، یا کشور مقصد یا کشور ثالث بین فروشنده و خریدار تبادل گردد. 
 
3- ترخیص
ترخیص کالا عبارت است از انجام دادن تشریفات گمرکی لازم برای صدور کالا، ورود برای مصرف داخلی یا جابه جایی به موجب روشهای گمرکی دیگر.
 
4- اینکو ترمز Incoterms))
اینکوترمز یک کلمه مرکب است که از ترکیب سه کلمه انگلیسیInternational Commercial Terms  به معنی اصطلاحات بین‌المللی بازرگانی تشکیل شده است و به صورت گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اصطلاحات برای تفکیک هزینه‌ها و مسئولیت ها بین فروشنده و خریدار استفاده می‌شوند.اینکوترمز به مسائل مرتبط با حمل کالا از فروشنده به خریدار پاسخ می‌دهد. مسائلی شامل حمل کالاها، ترخیص کالاها، واردات و صادرات کالاها، اینکه چه کسی مسئول پرداخت می‌باشد و اینکه ریسک جابجایی و انتقال کالا در مراحل مختلف حمل بر عهده چه کسی می‌باشد. اصطلاحات مختلف اینکوترمز معمولاً با ذکر مکان های جغرافیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد نه عناوین مرتبط با جابجایی. اینکوترمز توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی International Chamber Of Commerce تهیه و تدوین و به چهار گروه زیر با اصطلاحات وابسته به هر گروه تقسیم شده است:
                                                            
گروهE  :
 شامل شرایطی است که فروشنده براساس آن کالا را در مکانهای مورد نظر خودکه شامل محوطه های فعالیت فروشنده می باشد  به خریدار تحویل داده و کلیه هزینه‌ها اعم از بارگیری، حمل‌و‌نقل، بیمه، گمرک و ریسک خرابی کالا بر عهده خریدار است . این شرایط و اصطلاحات عبارتند از :
 Ex QUAY (تحویل از اسکله)
Ex Ship (تحویل از کشتی)
EX Works  (از محل کارخانه، از محل کشت، از محل انبار و غیره)


 
 
 
گروهF  :
این گروه شامل اصطلاحاتی است که به موجب آن فروشنده، کالا را در محلی که خریدار تعیین کرده تحویل وی می‌دهد. مهم‌ترین روش‌های موجود در این گروه عبارتند از :
FCA (Free Carrier) (حمل کننده آزاد)
FOB(Free on Board) (تحویل روی عرشه کشتی)
 FAS (Free Alongside Ship) (تحویل کنار کشتی)
FOR FOT (Free on Rail/ Free on truck) (تحویل روی واگن محل ارسال تعیین شده)
 FOB Airport فوب فرودگاه....(فرودگاه تعیین شده برای ارسال)
 Freight Carriage Paid to  کرایه به حامل پرداخت شده
Freight Carriage & Insurance Paid to  کرایه و بیمه حمل و نقل به حامل پرداخت شده
 
گروه C :
این گروه شامل اصطلاحاتی است که به موجب آن فروشنده باید مخارج کرایه را تا مقصد پرداخت نماید، ولی خطر فقدان یا خسارت و هزینه‌های اضافی بر عهده خریدار است. در این روش نوعی تقسیم مسئولیت بین خریدار و فروشنده اعمال شده‌است. این اصطلاحات عبارتند از :
CPT (Carriage Paid To) (کرایه حمل پرداخت شده)
CFR (Cost and Freight) (هزینه و کرایه حمل)
CIP (Carriage and Insurance Paid to) (کرایه حمل و بیمه)
CIF (Cost, Insurance and Freight) (هزینه، بیمه و کرایه حمل)


گروهD  :
شامل اصطلاحاتی است که به موجب آن فروشنده مسئول رساندن کالا به نقطه یا محل مورد توافق در مقصد بوده و همچنین فروشنده کلیه خطرات و هزینه‌ها را بر عهده می‌گیرد . این اصطلاحات و شرایط عبارتند از :
DAF (Delivered At Frontier) (تحویل در مرز)
DES (Delivered Ex Ship) (تحویل از کشتی)
DEQ (Delivered Ex Quay) (تحویل در اسکله با پرداخت حقوق و عوارض)
DDU (Delivered Duty Unpaid) (تحویل در مقصد بدون پرداخت حقوق و عوارض)
DDP (Delivered Duty Paid) (تحویل در مقصد با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی)


 
 
در حال حاضر بر اساس شرایط کشور ایران و همچنین قوانین و مقررات جاری ، تنها تعدادی از این شرایط و اصطلاحات در ایران و طی معاملات            بین المللی اجرا می گردند که با توجه به فراوانی اجرای هرکدام از این شرایط در داد و ستدهای بین المللی به شرح ذیل رتبه بندی می گردند : 
 
1- FOB(Free on Board) (تحویل روی عرشه کشتی)
فوب به معنی «تحویل روی عرشه کشتی» می‌باشد. در این روش هزینه حمل و بیمه بر عهده خریدار بوده و کالا به وسیله فروشنده در بندری که در قرارداد فروش ذکر شده روی عرشه کشتی گذارده شده و در مقصد بر روی عرشه به خریدار تحویل داده می شود. خطرات خسارت و فقدان کالا به محض خروج از عرشه کشتی بر عهده خریدار می باشد .
 
2- CFR (Cost and Freight) (هزینه و کرایه حمل)
به معنای آن است که فروشنده باید هزینه‌ حمل مورد نیاز برای آوردن کالا به بندر مقصد تعیین شده را بپردازد، ولی مسوولیت فقدان یا خسارت وارده به کالا همچنین هر گونه مخارج اضافی ناشی از حوادث بعد از تحویل روی عرشه، از زمانی که کالا از نرده کشتی در بندر بارگیری می‌گذرد از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود.اصطلاح CFR فروشنده را ملزم می سازد که کالا را برای صدور ترخیص کند . در این روش هزینه بیمه کالا بر عهده خریدار می باشد . این اصطلاح فقط برای حمل های دریایی استفاده می گردد .
 
3- CIF (Cost, Insurance and Freight) (هزینه، بیمه و کرایه حمل)
به معنای آن است که فروشنده وظایفی شبیه به  CFR (هزینه و کرایه حمل) دارد، مضاف بر این که باید برای خطراتی که خریدار را در مورد فقدان یا خسارت وارده بر کالا در خلال حمل تهدید می‌کند بیمه دریایی تهیه کند فروشنده قرارداد بیمه را منعقد می‌کند و حق بیمه را می‌پردازد.خریدار باید توجه داشته باشد که تحت اصطلاح CIF فروشنده فقط ملزم به گرفتن حداقل پوشش بیمه‌ای است. همچنین اصطلاح CIF فروشنده را ملزم به ترخیص کالا برای صدور می‌کند و این اصطلاح را فقط می‌توان برای حمل دریایی به کار برد.
 
 
 
4-  CPT (Carriage Paid To) (کرایه حمل پرداخت شده)
کرایه حمل پرداخت شده ، به معنای آن است که فروشنده کرایه حمل کالا تا مقصد تعیین شده را می‌پردازد. مسوولیت فقدان یا خسارت وارده بر کالا، همچنین هر گونه هزینه‌های اضافی ناشی از حوادثی که برای حمل کننده رخ می‌دهند از زمانی که کالا تحت نظارت حمل کننده در آمد از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. (حمل کننده ، یعنی شخصی که اجرا یا فراهم کردن مقدمات اجرای حمل را در یک قرارداد حمل تعهد می‌کند)در صورتی که از حمل کنندگان دیگری هم برای حمل کالا به مقصد توافق شده استفاده شود، با تحویل کالا به اولین حمل کننده مسوولیت از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود این اصطلاح را می‌توان برای هر نوع حملی از جمله حمل مرکب به کار برد.
 
 
 
5- EX Works (تحویل در محل کار)
بدین معنی است که تنها مسوولیت فروشنده در این است که کالا را در محل شخصی خود (یعنی محل کار و یا محوطه کارخانه) در اختیار مشتری قرار دهد. خاصه این که فروشنده مسوول نیست تا کالا را بر روی وسیله نقلیه‌ای که خریدار تهیه می‌نماید بارگیری کند مگر این که قرار دیگری گذاشته شده باشد. خریدار کلیه هزینه‌ها خطرات ناشی از آوردن کالا به مقصد مورد نظر را متحمل می‌گردد. از این جهت این شرط مبین کم‌ترین وظیقه برای فروشنده می‌باشد.
 
6- FCA (Free Carrier) (تحویل به حمل کننده)
تحویل به حمل کننده ، به معنای آن است که تعهد فروشنده به تحویل، هنگامی که وی کالا را در اختیار حمل کننده‌ای می‌گذارد که خریدار تعیین کرده است به اتمام می‌رسد. اگر نقطه دقیقی از سوی خریدار مشخص نشده باشد، فروشنده می‌تواند نقطه‌ای را در محل یا محدوده‌ای که کالا در اختیار حمل کننده قرار خواهد گرفت انتخاب کند.
 
7- CIP (Carriage and Insurance Paid to) (کرایه حمل و بیمه)
به معنای آن است که فروشنده وظایفی شبیه به مورد اصطلاح کرایه حمل پرداخت شده (CPT) را دارد به اضافه این که باید برای خطراتی که طی مدت حمل خریدار را از حیث فقدان یا ورود خسارت به کالا تهدید می‌کند نیز بیمه محموله تهیه کند. فروشنده قرارداد بیمه را منعقد می کند و حق بیمه را می پردازد . خریدار باید توجه داشته باشد که تحت اصطلاح CIP فروشنده فقط ملزم به گرفتن حداقل پوشش بیمه‌ای است. اصطلاح CIP فروشنده را ملزم به ترخیص کالا برای صدور می‌کند، این روش معمولا در حمل های ترکیبی کاربرد دارد.

1- ترانزیت خارجی :
حمل کالاى خارجى و عبور محموله از خاک ایران که از یک نقطه مرزى کشور وارد و از نقطه مرزى دیگر خارج شود . کالائى که تحت عنوان ترانزیت از کشور عبور مى‌کند جزء واردات و صادرات قطعى محسوب نشده و از پرداخت حقوق گمرکى و سود بازرگانى و عوارض معاف است لیکن مشمول پرداخت هزینه‌هاى گمرکى بوده و تابع مقررات این مبحث خواهد بود مگر اینکه در قراردادهاى ترانزیتى دولت با کشورهاى دیگر و یا قراردادهاى صورت کالاى ترانزیتى تابع همان مقرراتى خواهد بود که در قراردادهاى مربوط تعیین شده است.   
 
2- ترانزیت داخلی :
ترانزیت داخلی، رویه ای گمرکی است که براساس آن کالای گمرک نشده از یک گمرک مجاز به گمرک مجاز دیگر و یا سایر اماکن تحت نظارت گمرک منتقل میگردد تا تشریفات قطعی گمرکی آن در مقصد انجام شود. حسب آنکه ترانزیت داخلی کالا بنابر درخواست متقاضی یا تصمیم گمرک باشد به ترتیب ترانزیت داخلی شخصی و یا ترانزیت داخلی اداری نامیده میشود.
3- کاپوتاژ :
عبارتست از حمل کالا از یک بندر کشور به بندر دیگر و همچنین از یک گمرک به گمرک دیگر، که از راه کشور هم‌جوار صورت گیرد.
برای کابوتاژ، تشریفات گمرکی لازم است و دو نوع اظهارنامه دارد که یکی هنگام خروج کالا از بندر یا مرز تنظیم می‌شود و یکی هم هنگام ورود به گمرک مرز یا بندر.

1- انبارداری
به عملیات دریافت، تخلیه، بارگیری و نگهداری کالاهای مورد نیاز افراد و سازمان در مکان هایی با شرایط مناسب و تحویل به موقع آنها به مصرف کننده، اطلاق می شود . انبارداری شامل سیستم‌های قرار گرفتن جنس در انبار و ایجاد روش‌ها و اعمال مدیریت کنترل موثر از زمان ورود تا لحظه تحویل است . به عبارت دیگر انبارداری عبارت است، از دریافت جنس یا کالا از خارج یا داخل سازمان و نگهداری آن طبق نظم و اصولی که متضمن سهولت در تحویل دادن (صدور) و تحویل گرفتن (ورود) باشد.
 
2- ایاب و ذهاب
در سازمان ها و شرکت ها و کارخانجات بزرگ با تعداد پرسنل بالا ، مدیریت رفت و آمد پرسنل با توجه به تعداد بالای نفرات ، تنوع مسیر های رفت و آمد و محل سکونت آنها و دوری راه امری مهم در آن سازمان ها می باشد . از این رو ارائه خدمات در زمینه رفت و آمد پرسنل در مسیرهای مختلف و رعایت دقیق ساعات کاری ، ارائه سرویس به کارکنان جهت انجام ماموریتهای خارج از محل کار و خدماتی از این دست ، خدمات ایاب و ذهاب نامیده می شود .  
 
3- مدیریت پالت
روند نظارت بر جریان گردش پالت و برنامه ریزی جهت استفاده به موقع از آنها مدیریت پالت نامیده می شود . با توجه به اینکه پالت یک ابزار    سرمایه ای است ، ایجاد یک گردش کار یکنواخت ، روان و مناسب جهت برنامه ریزی ، نیاز سنجی ، طراحی و ساخت ، مدیریت بر گردش ، بازبینی ، تعمیر ، اصلاح و ابطال مورد نیاز می باشد . سازماندهی گردش اطلاعات عملیات مبادله پالت با تامین کنندگان و سازندگان ، ثبت و حفظ سوابق مبادلات پالت ها با موسسات طرف قرارداد هر شرکت ، کنترل مبادلات پالت های شرکت و پالت های تامین کنندگان و همچنین تسهیل در نحوه اطلاع رسانی در خصوص گردش پالت بین شرکت و تامین کنندگان از جمله مواردی هستند که تدوین روش مدیریت پالت بر اساس آنها انجام       می گردد .
 
4- روشهای تامین
 
4-1- توزیع مویرگی
توزیع مویرگی رساندن محصول بصورت مستقیم و بدون واسطه از تولید کننده اصلی تا آخرین فروشنده است. توزیع مویرگی با الهام از سیستم توزیع گردش خون در بدن موجودات زنده بنیان نهاده شده است. بدین ترتیب که با توجه به آناتومی بدن انسان گردش خون در بدن از قلب شروع شده و پس از شاهرگ و سرخرگ ها توسط مویرگ ها به تمام نقاط بدن انسان در جریان است. نکته قابل توجه این است که شارش و جریان حاصله از قلب بعنوان مرکز تپنده و همیشه فعال شروع می شود و این نکته کلیدی در مقوله شبکه توزیع مویرگی کالا و خدمات می باشد. به عبارت دیگر توزیع مویرگی شیوه ای است که می باید از یک مرکز که می تواند شرکت یا هر یک از نمایندگی های آن باشد به توزیع کالا و خدمات پرداخت و جریانی مستمر و دائمی و بدون وقفه را ایجاد نمود .
 
4-2- میلک ران (Milk Run)
سیستم Milk Run عبارت از جمع آوری محصولات تامین کنندگان مختلف و توزیع آنها میان یک یا چند مشتری بر روی یک مسیر از پیش تعیین شده است. پیاده سازی سیستمMilk Run نیازمند مشخص کردن یک مسیر و یک زمانبندی برای خودروها جهت حمل و نقل است.هدف از اجرای طرح Milk Run ، بهینه سازی هزینه انتقال محموله های کوچکتر از یک بار کامل در قالب حمل ونقل یکپارچه، با توجه به کاهش موجودی انبارها از طریق تحویل متوالیست.
 
4-3- JIT یا سیستم تولید به موقع (Just In Time)
سیستمی جامع برای کنترل موجودی ها ی تولید است. در این سیستم هیچ موجودی مواد اولیه خریداری نمی شود و هیچ محصولی ساخته نمی شود مگر هنگامی که ضرورت ایجاب کند. این سیستم اساسا بر کاهش هزینه ها از طریق حذف موجودی های انبار تمرکز دارد. به عبارت دیگر ، نظام (سیستم ) تولید به موقع، تفکر و نگرش نوین در اداره سازمانهای صنعتی است که با اصول، تکنیکها و روشهای خاصی، به دنبال حذف کامل اتلاف و افزایش بهره وری در تمامی فعالیتهای داخل و خارج سازمان می باشد .
 
4-4- کانبان
سیستم کانبان (kanban) یک سیستم اطلاع رسانی تولید است . kanban در زبان ژاپنی به معنی "کارت علامت" می باشد . بنابراین میتوان گفت کانبان سیستمی است که از کارتهای حاوی اطللاعاتی مشخص ، برای انتقال اطلاعات تولید استفاده می کند ، به عبارت دیگر کانبان یک سیستم اطلاعاتی است که تامین کالای مورد نیاز در زمان مورد نیاز و به مقدار مورد نیاز را تضمین می کند . در کارتهای کانبان اطلاعاتی همچون نام قطعه ، شماره قطعه ، فرآیند تامین کننده درونی یا بیرونی ، آدرس محل انبارش و آدرس فرآیند مصرف قطعه درج می شود ، پس از استفاده یا انتقال قطعات ، کارت کانبان از روی آنها برداشته شده و به فرآیندهای قبلی به عنوان سفارشی جهت تامین یک سری دیگر از قطعه مورد نظر بر می گردد . البته جهت انتقال این اطلاعات به جای کارت از هر چیز دیگری هم می توان استفاده نمود ، به عنوان مثال سیستم های الکترونیکی مدیریت تولید که امروزه در کارخانجات توسعه یافته دنیا مورد استفاده قرار می گیرند ، همان سیستم کاغذی کانبان ژاپنی می باشند که بصورت الکترونیکی درآمده اند (E-Kanban) . بسیاری کانبان را یک سیستم کنترل موجودی یا انبار می دانند ، اما در واقع چنین نیست بلکه کانبان سیستمی است که رسیدن به تولید به موقع (JIT) را تسهیل می نماید و ابزاری جهت نیل به (JIT) است .
 
4-5- سینکرون
سیستم سینکرون معمولا در جایی کاربرد دارد که تنوع تولید وجود داشته و امکان نگهداری تمامی تنوع قطعات بصورت همزمان در کنار خط تولید وجود نداشته باشد . بعنوان مثل در کارخانجات تولید خودرو ، با استفاده از این سیستم ، همزمان با ورود بدنه به ابتدای خط تولید ، اطلاعات (نوع و رنگ خودرو) برای تامین کننده ارسال می گردد تا بر اساس نوع و رنگ خودرو ، قطعات را بصورت هماهنگ بسته بندی نموده و بر مبنای توالی تولید ، آنها را به ایستگاه مونتاژ ارسال نماید .